In het klimaatakkoord van Parijs (2015) zijn doelen gesteld om de opwarming van de aarde en de bijkomende gevolgen zo veel mogelijk te voorkomen. Dit betekent dat ook Nederland het gebruik van fossiele brandstoffen moet terugdringen en vervangen door duurzame energiebronnen. De doelstelling van Nederland is een vermindering van de broeikasgassen met 49% in 2030 en met 95-100% in 2050. De afspraken en maatregelen om dit te bereiken staan uitgewerkt in het Klimaatakkoord. Deze maatregelen kunnen positieve én negatieve gevolgen hebben op de veiligheid en gezondheid van de maatschappij.
Het afbouwen van de huidige CO2 bronnen met de maatregelen in het Klimaatakkoord zorgt ook voor een vermindering van andere emissies, zoals luchtvervuiling door fossiele brandstoffen en geluid door binnenstedelijk verkeer. Wel kunnen de duurzame energiebronnen leiden tot nieuwe emissies. Voorbeelden hiervan zijn geluid van warmtepompen en windturbines, of luchtverontreiniging van biomassacentrales.
Gezondheidseffecten van maatregelen uit het klimaatakkoord
In een eerste scan van effecten van het Klimaatakkoord heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gekeken welk aandeel in de huidige gezondheidslast veroorzaakt wordt door fossiele bronnen en welk deel daarvan mogelijk verdwijnt door de komst van duurzame alternatieven.
De ziektelast door luchtverontreiniging kan dalen, omdat verbrandingsmotoren vervangen worden door elektromotoren. Hierdoor komen minder stikstofoxiden en fijnstof in de lucht vrij en neemt de luchtverontreiniging af. Daar tegenover staat de kans op toenemende luchtverontreiniging voor energiewinning uit biomassa. Als biomassa niet goed gereguleerd wordt kan dit juist zorgen voor een toenemende luchtvervuiling.
De ziektelast als gevolg van geluidshinder kan afnemen door de toename van elektrische auto’s. Elektrische auto’s maken minder geluid dan auto’s met een benzine- of dieselmotor. Dit is vooral merkbaar is op 30km-wegen en in iets mindere mate ook op 50km-wegen. Deze wegen liggen meestal binnen de bebouwde kom en daar wonen ook de meeste mensen. Hierdoor kan slaapverstoring en geluidhinder door wegverkeer flink verminderen. In de huidige situatie kan dat een geluidsreductie van 3-4 dB opleveren. Of mensen daar ook van kunnen genieten, hangt af of gemeenten bijvoorbeeld de geluidsruimte weer gaan opvullen. De effecten van het klimaatakkoord op geluidsbelasting in andere sectoren dan verkeer (zoals glastuinbouw en industrie) zijn lastig in te schatten. Dit komt doordat de nieuwe technieken nog niet zijn beoordeeld. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat de geluidsbelasting toeneemt door warmtepompen of windmolens.
Tot slot, kunnen de afspraken en maatregelen in het klimaatakkoord effect hebben op het binnenmilieu. Isolatie van bestaande woningen is onderdeel van de aanpak om woningen van het aardgas af te krijgen. Hierbij kan de kwaliteit van het binnenmilieu verbeteren, doordat er minder vocht, radon en fijnstof in de woning aanwezig is. Daarbij is het belangrijk dat bewoners goed gebruik (kunnen) maken van ventilatie mogelijkheden.
Onderzoek naar de effecten van de maatregelen
Het RIVM doet in 2020 nader onderzoek naar de effecten van maatregelen in het Klimaatakkoord. Daarnaast is voor ambtenaren die werken aan Regionale Energiestrategieën een vraagbaak beschikbaar bij het RIVM voor vragen over gezondheid, veiligheid en milieu impact van energieopties.
Om geluidshinder van lucht-, warmtepompen en airco’s in de toekomst te voorkomen worden in het Bouwbesluit aanvullende geluidseisen opgenomen. Naar verwachting worden deze per 1 januari 2021 van kracht.