Het van verkeer afkomstige fijnstof (PM10) komt niet alleen door uitlaatgassen, maar ook door slijtage van remmen, banden en wegdek. Dit fijnstof kan, net als emissies uit de uitlaat, zorgen voor gezondheidsschade.
Verkeersemissies en gezondheid
Mensen ademen fijnstof in, wat kan leiden tot gezondheidsklachten. Kwetsbare groepen zijn ouderen en mensen met COPD of hart-, vaat- of longaandoeningen. Acute gezondheidseffecten van fijnstof zijn hoesten, benauwdheid en verergering van luchtwegklachten. In Nederland overlijden mensen enkele dagen tot maanden eerder door verhoogde blootstelling aan fijnstof. Daarbij is er sprake van een toename van het aantal ziekenhuisopnames en sterfgevallen.
Ook blootstelling aan lagere concentraties fijnstof, zelfs beneden de Europese grenswaarden, heeft nadelige gezondheidseffecten. Denk aan verminderde longfunctie, verergering van luchtwegklachten en vroegtijdige sterfte aan vooral luchtwegklachten en hart- en vaatziekten. Er is geen veilig niveau voor fijnstof vastgesteld.
De gezondheidseffecten van fijnstof zijn niet alleen afhankelijk van de hoeveelheid die wordt ingeademd en in de longen achterblijft, ook de (chemische) samenstelling van en de grootte van de deeltjes in het fijnstof speelt een rol. Het is niet bekend wat de toename van het aandeel slijtage emissies in de samenstelling van fijnstof betekent voor de gezondheid. Vooralsnog gaat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) nog niet uit van andere gezondheidseffecten door slijtage emissies in vergelijking met andere soorten fijnstof.
De aanpak van verkeersemissies
Bandenslijtage kan ook worden gezien als een vorm van microplastic. In onderzoek naar maatregelen om de hoeveelheid microplastics in water te verminderen heeft het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) tien maatregelen geprioriteerd en uitgewerkt, die moeten leiden tot een vermindering van bandenslijtage. Het ministerie van IenW heeft in een Kamerbrief toegezegd zich met Europese samenwerking in te zetten voor een norm voor bandenslijtage en een uitbreiding van het bandenlabel. Daarnaast zorgt het kabinet dat de automobilist informatie krijgt over het soort banden en de invloed van bandenspanning op slijtage. Een voorbeeld is het promoten van de controle van bandenspanning. Nieuwe auto’s zijn al verplicht uitgerust met een bandenspanning indicator.
Meer informatie over verkeersemissies
- RIVM (2017) - Potential measures against microplastic emissions to water
- Bandenslijtage wegverkeer (juli 2022)
- Gezondheidsraad - Gezondheidswinst door schonere lucht
- Kamerbrief (2018) - Maatregelen gericht op reductie microplastics (uit autobanden)
- Rijksoverheid (jan 2018) - Arcadis verkenning economische effecten maatregelen bandenslijtage (microplastics)