Microplastics zijn kleine vaste kunststofdeeltjes. Microplastics kunnen onderverdeeld worden in primaire en secundaire microplastics. Primaire microplastics worden als deeltje geproduceerd en toegepast in allerlei producten. Een voorbeeld hiervan is microplastic dat als additief wordt toegevoegd aan cosmetica. Secundaire microplastics zijn deeltjes die door verwering ontstaan uit grotere stukken plastics, bijvoorbeeld bij zwerfafval of bandenslijtage. Ook slijtage van bijvoorbeeld visnetten of kleding is een bron van microplastics.

Door het gebruik van consumentenproducten waarin microplastics zitten, kunnen micro- en nanoplastics via het afvalwater in het milieu terechtkomen. Ze kunnen zich ophopen in mosselen en ander seafood, en komen zo ook in het maagdarmkanaal van mensen terecht. Ook komen ze voor in de lucht en kunnen we ze inademen. Hoe ongezond dat is, weet op dit moment niemand. Wel worden microplastics wereldwijd gemeten in zoet en zout oppervlaktewater. Terwijl de hoeveelheid microplastics in onze leefomgeving toeneemt, weten we maar heel weinig over de gevaren voor de gezondheid.

Microplastics en gezondheid

Via eten, drinken en inademing kunnen microplastic deeltjes opgenomen worden.

Over de mogelijke gezondheidseffecten van microplastics is nog onvoldoende bekend. Er wordt veel onderzoek gedaan naar de gezondheid- en milieu effecten.

De aanpak van microplastics

• De Rijksoverheid wil het gebruik van microplastics terugdringen. Zij zet zich onder meer in voor een Europees verbod op microplastics in cosmetica en schoonmaakmiddelen.
• Vanaf 1 januari 2016 mogen winkeliers geen gratis plastic tas meer meegeven aan hun klanten.
• Vertegenwoordigers van de Europese Commissie hebben in december 2018 een akkoord gesloten om de plasticsoep tegen te gaan. Het akkoord bevat verschillende maatregelen, waarvan de eersten op 3 juli 2021 ingaan. Sommige plastic wegwerpproducten zoals wegwerpbestek en rietjes (zogeheten Single Use Plastics) zijn vanaf dan verboden om op de markt te brengen. Dit verbod geldt ook voor ‘oxo- degradeerbare plastics’ (Directive 2019/904). Dit soort plastics valt in het milieu uit elkaar in kleinere (micro)plastic deeltjes. Daarnaast krijgen een aantal producten een verplichte markering. Ook gaan producenten van wegwerpplastic meebetalen aan afvalverwerking.
• Internationaal is er aandacht voor emissiereducerende maatregelen. Er wordt gewerkt aan internationale standaardisatie van meetmethoden en definities.
• Het programma Microplastics & Health is opgesteld om meer inzicht te krijgen in de mogelijke gezondheidseffecten van kleine plastic deeltjes, en wat we kunnen doen om de effecten te beperken.