Hittegolven, zware neerslag en perioden van droogte komen de laatste jaren steeds vaker voor. Deze effecten van klimaatverandering hebben invloed op de gezondheid van mensen. Langdurige hitte geeft kans op hittestress, ziekten, ziekenhuisopnames en overlijden. En hogere temperaturen kunnen leiden tot een toename van ziekte-overdragende insecten.
Hitte en gezondheid
Aanhoudende hitte vormt vooral een gezondheidsrisico voor ouderen, chronisch zieken, mensen met overgewicht en kinderen. Ook voor andere groepen kan hitte voor problemen zorgen. Langdurig aanhoudende hitte kan leiden tot lichte klachten, zoals vermoeidheid en hoofdpijn. Maar ook tot ademhalingsproblemen en ernstige aandoeningen als hartfalen, met mogelijk levensbedreigende gevolgen.
Zonlicht activeert de vorming van ozon uit een reactie met onder andere stikstofoxides (NOx). Daarom neemt de luchtverontreiniging - zowel in de vorm van ozon als fijnstof - vaak toe tijdens langere periodes van hitte. Deze zogenoemde zomersmog kan leiden tot klachten, zoals hoesten en kortademigheid, verergering van astmaklachten en een slechtere longfunctie. Mensen met luchtwegaandoeningen, kinderen en ouderen zijn vaak gevoeliger voor smog.
In de stad zijn de gevolgen van hitte vaak sterker merkbaar dan op het platteland. In de stad nemen gebouwen, wegen en stenen warmte op en stralen de warmte na zonsondergang uit. Dit noemen we het stedelijk hitte-eiland-effect. Dit effect zorgt ervoor dat de luchttemperatuur 's nachts niet daalt, waardoor gevoelige bevolkingsgroepen (baby's, kinderen, ouderen) gezondheidseffecten kunnen ondervinden.
De aanpak van de gevolgen van hitte
- Bij langdurige hitte treedt het Nationaal Hitteplan in werking, waarmee passende maatregelen genomen kunnen worden voor kwetsbare groepen. De beslissing om het Hitteplan te activeren wordt genomen door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) na overleg met het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut).
- Groen (bomen e.d.) en blauw (water) hebben een verkoelend effect in stedelijke gebieden. Zo kan onder meer het stedelijk hitte-eiland-effect verminderd worden. Op de kaarten van de Atlas Leefomgeving is het verkoelend effect van groen en blauw in stedelijke gebieden te zien (in °C).
- In opdracht van ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie), Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie, hebben het RIVM, de Universiteit Maastricht en Wageningen University & Research een kennisagenda opgesteld. De kennisagenda beschrijft welk onderzoek uitgevoerd moet worden om de gezondheidsrisico’s van klimaatverandering te beperken.
- De Nationale Klimaatadaptatiestrategie (NASNationale Klimaatadaptatiestrategie) zet de koers uit voor een klimaatbestendig Nederland. In de strategie is te lezen hoe Nederland zich voorbereidt op klimaatverandering en omgaat met hitte, wateroverlast, droogte en overstroming.