In de Tweede Wereldoorlog zijn in grote delen van Nederland verdedigingslinies aangelegd en hebben gevechtshandelingen plaats gevonden. Hierbij zijn mijnenvelden aangelegd en hebben beschietingen en bombardementen plaats gehad. Een onbekend aantal explosieven (verschoten en afgeworpen) is niet tot ontploffing gekomen en in de (water)bodem achtergebleven. Daarbij zijn na de oorlog veel ongebruikte explosieven gedumpt door ze te begraven of in het water te gooien. Deze explosieven hebben hun explosiekracht na al die tijd niet verloren. Ontplofbare Oorlogsresten (OO), voorheen ook wel Niet Gesprongen Conventionele Explosieven (NGCE), kunnen zich nog steeds in de grond en op de waterbodem bevinden.

Ontplofbare oorlogsresten en gezondheid

Bij werkzaamheden kunnen explosieven in de (water)bodem worden aangetroffen. Deze kunnen ongecontroleerd tot ontploffing komen. Door rondvliegende scherven, extreme hitte en de drukgolf kunnen mens en dier overlijden of gewond raken. De ernst van de (gezondheids)effecten is afhankelijk van het soort explosief, de toestand van het explosief, de afstand tot de explosie en de aard van de directe omgeving.

Aanpak van ontplofbare oorlogsresten

• Om veilig in de bodem te kunnen werken is het verplicht om onderzoek uit te voeren naar OO. Dit is vastgelegd in de Arbeidsomstandighedenregeling; Paragraaf 4.2b. Opsporen van ontplofbare oorlogsresten: hier staat de landelijke kwaliteitsnorm ook in opgenomen, het Certificatieschema voor het Opsporen van Ontplofbare Oorlogsresten (CS-OOO). Daarnaast is er een kwaliteitsnorm door Stichting Veilig Omgaan met Explosieve Stoffen (VOMES) vastgesteld voor Historisch vooronderzoek en Risicoanalyse in het Certificatieschema voor Vooronderzoek en Risicoanalyse Ontplofbare Oorlogsresten (CS-VROO-01).
• De burgemeester is op basis van de gemeentewet het bevoegd gezag voor Openbare Orde en Veiligheid (OOV). Hij moet op de hoogte worden gesteld wanneer er op een locatie een opsporingsonderzoek plaats gaat vinden. Wanneer ook gericht gegraven gaat worden met als doel het benaderen van mogelijke OO, dan is het nodig dat de burgemeester akkoord geeft op uitvoering van opsporingswerkzaamheden binnen de gemeentegrenzen, middels ondertekening. Bij voorkeur wordt het bijbehorende projectplan en de daaraan voorafgaande onderzoeken inhoudelijk beoordeeld door een ter zake kundige en een onafhankelijke instantie.
• De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) is verantwoordelijk voor de ruiming van explosieven.