Rubbergranulaat is fijngemalen rubber. Dit wordt veelal gemaakt van oude autobanden. Rubbergranulaat wordt gebruikt op kunstgrasvelden om het de eigenschappen van een natuurlijk grasveld te geven. Denk hierbij aan voetbalvelden, korfbalvelden en rugbyvelden. Er is veel maatschappelijke bezorgdheid over de gezondheidseffecten van rubbergranulaat. Het gaat hier veelal over de effecten op kinderen. Tussen wetenschappers is verdeeldheid over de vraag of voor kinderen in de risicobeoordeling een extra veiligheidsfactor gebruikt had moeten worden.
Rubbergranulaat en gezondheid
Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat in rubbergranulaat heel veel verschillende stoffen zitten, zoals polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), metalen, weekmakers (ftalaten) en bisfenol A (BPA ). Doordat de stoffen min of meer in het granulaat zijn ‘opgesloten’ kunnen PAK's, metalen en weekmakers (ftalaten) slechts in heel lage hoeveelheden vrijkomen. Sporters kunnen hieraan worden blootgesteld bij huidcontact, door inslikken of door inademen van rubberstof.
Het risico voor de gezondheid van sporten op kunstvelden die zijn ingestrooid met rubbergranulaat, is volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) praktisch verwaarloosbaar. Dat betekent dat het verantwoord is om op deze velden te sporten. Het RIVM heeft onderzoek gedaan naar de uitdamping van stoffen uit kunstgrasvelden. Op basis van dit onderzoek verwacht het RIVM ook geen gezondheidsrisico door het inademen van stoffen die bij warm weer uit het granulaat dampen.
De kans is groot dat jonge kinderen die op het veld spelen van alles in hun mond en soms ook doorslikken. Het is de verantwoordelijkheid van volwassenen om dit zo veel mogelijk te voorkomen. Dit geldt voor grind, zand en andere dingen die buiten op straat gevonden worden en ook voor rubberkorrels.
De aanpak van Rubbergranulaat
U kunt zien of er rubbergranulaat op het veld ligt doordat tussen de grassprieten duidelijk zwarte of gekleurde korrels te zien zijn. Met het blote oog is bijna niet te onderscheiden van welk type rubber de korrels zijn gemaakt. Voor meer informatie over het rubbergranulaat van het veld kunt u contact opnemen met de sportclub of de eigenaar van het veld.
Beslissingen over aanleg, onderhoud en gebruik van kunstgrasvelden worden genomen door sportverenigingen, gemeenten, de KNVB en leveranciers van kunstgrasvelden.
Het RIVM heeft in samenwerking met het Europees Chemicaliën Agentschap (ECHA ) een REACH restrictiedossier opgesteld. Het dossier is door het RIVM namens de Nederlandse overheid ingediend. In dit dossier stelt Nederland voor dat er maximaal 17 milligram van de som van de acht kankerverwekkende PAK’s in een kilo rubbergranulaat mag zitten. Deze norm is aanzienlijk lager dan de momenteel voor granulaat geldende mengselnorm van 100 en 1000 mg/kg voor de individuele PAK’s. Dit is nodig omdat uit het RIVM onderzoek bleek, dat er geen gezondheidseffecten van rubbergranulaat zijn, maar dat de huidige norm te hoog is om gezondheidsbescherming te kunnen bieden. De concentraties die op de velden gevonden werden, waren veel lager dan de huidige norm. Het is nu nog niet duidelijk wanneer een nieuwe norm voor PAK's in rubbergranulaat in werking zal treden. Het Nederlandse voorstel zal eerst door twee wetenschappelijke comités worden besproken. Op basis van de opinies van deze comités zal de Europese Commissie in het najaar van 2019 een wetsvoorstel doen voor aanpassing van de norm. Deze zal worden voorgelegd aan alle EU (Europese unie)-lidstaten voor besluitvorming. De strengere norm kan dan naar verwachting begin 2020 in werking treden.