Samen met burgers werken aan onderzoek over gezondheid, milieu en andere onderwerpen. Dat gebeurt op steeds grotere schaal via burgerwetenschap ofwel citizen science. Deze manier van onderzoek doen leidt tot kennis die beter aansluit bij vragen en ideeën vanuit de samenleving.

De voordelen van burgerwetenschap zijn groot. Burgerwetenschap kan bijvoorbeeld zorgen voor veel meer detail in de data. Lucht- of geluidsmetingen bij het eigen huis levert data op die anders niet beschikbaar zou zijn. Ook brengen burgers veel ervaringskennis in.

Burgerwetenschap leidt ook tot meer betrokkenheid bij onderzoek en bij beleid. Burgers leren over een onderwerp en de relatie tussen burgers, wetenschappers en overheden kan verbeteren. Drijfveer van veel deelnemende burgers is een schonere en stillere leefomgeving. In steden hebben ze steeds vaker een positieve invloed op omgevingsplannen.

Doordat het onderzoek beter aansluit op de praktijk leidt burgerwetenschap tot concreet en goed toepasbaar resultaat voor iedereen. Van wetenschapper en professional tot burger en ervaringsdeskundige.

De impact van burgerwetenschap

Burgerwetenschap en burgerparticipatie in het algemeen kent een zogenoemde participatieladder. De ladder bestaat uit de onderdelen raadplegen, adviseren, coproduceren en meebeslissen. De laatste twee treden op de ladder hebben meestal een grote impact op het onderzoek.

Door die grote impact is het belangrijk om eventuele dilemma’s vooraf goed door te spreken. Zo kunnen er zorgen zijn over de kwaliteit van de verzamelde data. Of er ontstaat verwarring over het eigendom van data. Verder kunnen burgers andere doelen hebben dan de beoogde onderzoeksdoelen. Veel van deze en andere dilemma’s zijn te voorkomen met goede afspraken vooraf.

Burgerwetenschap moet zowel voor de burger als voor de wetenschap een meerwaarde betekenen. Dat is een van de uitgangspunten voor goede burgerwetenschap die de Europese vereniging voor citizen science (ECSA) heeft opgesteld.

De technologie voor het meten van onze leefomgeving verandert momenteel snel. Iedereen kan nu bijvoorbeeld zelf metingen aan de luchtkwaliteit of geluid doen met goedkope ‘sensoren’. Het Samen Meten programma van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ondersteunt deze ontwikkeling. Zo onderzoeken we de werking en toepassing van deze sensoren, laten we de data zien in een dataportaal, en proberen we partijen bij elkaar te brengen. We werken zo toe naar een meetnet waaraan iedereen kan bijdragen.

In het project Boeren en Buren meten boeren, omwonenden en de gemeente Venray, onder begeleiding van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) samen luchtkwaliteit.

Een aantal andere voorbeeldprojecten waarin burgers en het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) samenwerken.

De Europese vereniging voor citizen science (ECSAEuropese vereniging voor citizen science )stelde de principes van goede burgerwetenschap op.