Er is ongerustheid onder omwonenden van landbouwpercelen: zij maken zich zorgen dat zij ziek kunnen worden van de bestrijdingsmiddelen die op die percelen worden gebruikt. In Nederland wonen veel mensen dicht bij landbouwgrond, zeker in het landelijk gebied. Daar woont ongeveer 30% van de bevolking binnen 250 meter van een landbouwperceel. Als grasland niet wordt meegeteld, is dit 18%.

Bestrijdingsmiddelen en gezondheid

Uit buitenlands onderzoek komen aanwijzingen voor een mogelijke relatie tussen blootstelling aan bestrijdingsmiddelen en de kans op gezondheidsschade bij omwonenden, zoals de ziekte van Parkinson en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen.

De onderzoeksresultaten in Nederland zijn minder duidelijk. Uit het eerder door RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) gecoördineerde Onderzoek Blootstelling Omwonenden blijkt dat omwonenden van bloembollenvelden bestrijdingsmiddelen binnenkrijgen. Dit werd bevestigd door de aanwezigheid van diverse bestrijdingsmiddelen in de urinemonsters van ouders en kinderen in Europees onderzoek, waarvoor ook Nederlandse resultaten werden gebruikt. Mensen kunnen die hebben binnengekregen als gevolg van het gebruik van deze middelen in de omgeving, maar andere bronnen, zoals voedsel, kunnen daar ook aan bijdragen. Van de onderzochte bestrijdingsmiddelen overschreden de gemeten gehalten in de lucht of urine geen risicogrenzen. Maar volgens de onderzoekers moet de blootstelling van omwonenden aan specifieke bestrijdingsmiddelen preciezer worden ingeschat, ook voor omwonenden van fruitteelt. Aan de hand hiervan kan onderzoek worden uitgevoerd naar het mogelijke effect op de gezondheid van omwonenden. Vervolgens zijn door RIVM gecoördineerde verkenningen uitgevoerd van mogelijke gezondheidseffecten bij omwonenden.

Ook de Gezondheidsraad adviseert voorzorg toe te passen door:

• het intensiveren van het streven om de landbouw minder afhankelijk te laten zijn van chemische bestrijdingsmiddelen (blootstelling zo laag mogelijk);
• het laten uitvoeren van gezondheids- en blootstellingsonderzoek;
• het monitoren van gebruik en blootstelling;
• het verbeteren van de toelatingsprocedure;
• het stimuleren van kennisuitwisseling en samenwerking tussen belanghebbende partijen.

Onderzoek naar Bestrijdingsmiddelen en gezondheid omwonenden

Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) doet momenteel samen met Universiteit Utrecht en onderzoeksinstituut Nivel vervolgonderzoek naar de blootstelling van omwonenden van fruitteeltpercelen aan bestrijdingsmiddelen. Ook worden mogelijke relaties tussen blootstelling aan bestrijdingsmiddelen van omwonenden en een aantal ziekten en andere nadelige effecten op de gezondheid onderzocht.